| |
Datum |
Gebeurtenis(sen) |
| 1 | 1581 | - 1581: Plakkaat van Verlatinghe, onafhankelijkheidsverklaring Nederland
Het Plakkaat van Verlatinghe (ook wel Acte van Verlatinghe, officieel Placcaert Vande Staten Generael vande Gheunieerde Nederlanden. Byden vvelcken, midts den redenen in \'t langhe in t selfde begrepen, men verklaert den Coninck van Spaegnien vervallen van de overheyt ende heerschappije van dese voorsz. Nederlanden, Ende verbiet zijnen naem ende zeghel inde selve landen meer te ghebruycken) is een plakkaat ondertekend op 26 juli 1581, waarin een aantal provinciën van de Habsburgse Nederlanden Filips II afzetten als hun heerser. Het kan worden gezien als de onafhankelijkheidsverklaring van de Nederlanden. Deze daad volgde op de Unie van Utrecht in 1579.
|
| 2 | 1584 | - 1584: Willem van Oranje doodgeschoten
Willem van Oranje, Vader des Vaderlands, wordt in Delft doodgeschoten door Balthasar Gerards. Op het moment dat hij werd doodgeschoten was Oranje de leider van de Nederlandse Opstand tegen de Spaanse koning Filips II.
|
| 3 | 1590 | - 1590: Turfschip Breda
Breda terug veroverd op de Spanjaarden. De bezetters dachten met een normaal turfschip te maken te hebben en werden onaangenaam verrast, toen de Nederlanders uit het schip Het Kasteel van Breda aanvielen.
|
| 4 | 1600 | - 2 jul 1600: Slag bij Nieuwpoort
Het Staatse leger van de Republiek vocht een veldslag uit met het door aartshertog Albrecht van Oostenrijk geleide Spaanse leger. Maurits van Nassau, de latere prins van Oranje, leidde zijn manschappen naar een verrassende overwinning, maar slaagde er niet in het Vlaamse Duinkerke te bevrijden, wat in eerste instantie de reden voor zijn veldtocht was geweest.
|
| 5 | 1602 | - 1602: Oprichting VOC
Op 20 maart 1602 wordt de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) opgericht. Daardoor hebben zes compagnieën uit de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden het alleenrecht om handel te drijven in het gebied dat Indië wordt genoemd. Dankzij de handel van de VOC beleeft Nederland de Gouden Eeuw.
|
| 6 | 1616 | - 1616: Ontdekking Kaap Hoorn
In 1616 ontdekken Willem Corneliszoon Schouten en Jacob le Maire Kaap Hoorn: zuidelijkste puntje van Zuid-Amerika. Ze doen dat tijdens het zoeken naar een vrije doorgang naar het oosten, omdat alleen schepen van de VOC door de Straat van Magellaan en langs Kaap de Goede Hoop mogen varen. Kaap Hoorn is vernoemd naar de Noord-Hollandse stad Hoorn, waar Schouten geboren is.
|
| 7 | 1620 | - 1620: 1e kolonisten in Amerika
Vanuit de Engelse havenstad Plymouth vertrekt het schip de Mayflower met de eerste Europese kolonisten naar de VS. Aan boord van de Mayflower bevonden zich Engelse en Nederlandse kolonisten.
|
| 8 | 1621 | - 1621: Oprichting WIC
Op 3 juni 1621 werd de West-Indische Compagnie (WIC) opgericht. De WIC kreeg een handelsmonopolie op de kust van West-Afrika en Amerika. Een van de grootste doelen van de WIC was het dwarsbomen van Portugal en Spanje. Dit werd gedaan door kaapvaart.
|
| 9 | 1664 | - 1664: Nieuw Amsterdam wordt New York
Na dagen van onderhandelingen geeft de Nederlandse nederzetting Nieuw Amsterdam zich in Amerika over aan Groot-Brittannië, waarna de plek New York zal gaan heten. In de stad vind je nog veel verwijzingen terug naar ons land, zoals bijvoorbeeld de wijken Harlem (vernoemd naar Haarlem) en Brooklyn (Breukelen).
|
| 10 | 1776 | - 4 jul 1776: Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring
De Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring is de onafhankelijkheidsverklaring van de Verenigde Staten die grotendeels werd opgesteld door Thomas Jefferson en die door vertegenwoordigers van 12 van de toen 13 Amerikaanse kolonies werd aangenomen op 4 juli 1776.[1] De staat New York sloot zich aan bij de Declaration op 9 juli 1776. De verklaring hield de onafhankelijkheid van de Britse monarchie in. Die onafhankelijkheid werd in de verklaring gerechtvaardigd door een aantal \"waarheden\" die de ondertekenaars \"vanzelfsprekend\" achtten: dat alle mensen gelijk geschapen zijn, dat ze door hun schepper zijn uitgerust met bepaalde rechten en dat onder die rechten valt: het recht op leven, op vrijheid en op het nastreven van geluk.
|
| 11 | 1783 | - 1783: bemande vaart met een heteluchtballon
Twee Fransen, Jean-François Pilâtre de Rozier en François Laurent d’Arlandes, mak de eerste vrije en bemande vaart met een heteluchtballon.
|
| 12 | 1789 | - 14 jul 1789: Franse revolutie
Met de bestorming van de Bastille begint de Franse Revolutie.
|
| 13 | 1815 | - 1815: Slag bij Waterloo.
In 1815 vindt de slag bij Waterloo plaats. Een alliantie van onder meer het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië, het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en Pruisen brengt het Franse leger van keizer Napoleon Bonaparte een beslissende nederlaag toe in de zogenoemde Zevende Coalitieoorlog.
|
| 14 | 1817 | - 1817: 1e (loop)fiets met stuur
Karl Drais was houtvester van de groothertog Karel van Baden en kreeg in die hoedanigheid de gelegenheid zijn houten transportmiddel te ontwikkelen. In 1817 legde hij met het 22 kilo wegende prototype vanuit Mannheim een afstand van 13 kilometer af in minder dan een uur.
|
| 15 | 1826 | - 1826: 1e foto
De Franse uitvinder Joseph Nicéphore Niépce slaagde er na een paar jaar experimenteren in 1826 in een optische foto te maken van het uitzicht vanuit zijn kamerraam, zonder dat de afbeelding langzaam oploste en vervaagde. Zijn techniek vormde de basis voor de ontwikkeling van de hedendaagse fotografie.
|
| 16 | 1839 | - 20 sep 1839: 1e trein in Nederland
Eerste trein in Nederland reed van Amsterdam naar Haarlem.
|
| 17 | 1848 | - 1848: Grondwet Nederland
De nieuwe liberale grondwet, geschreven door Johan Thorbecke, werd op 3 november 1848 afgekondigd door Koning Willem II. De koning had hierom gevraagd, omdat hij bang was geworden van alle revoluties in Europa in 1848, ook wel het revolutiejaar. Het begon met de Franse revolutie, waarna andere Europese staten volgden. De Nederlandse koning wilde een revolutie voor zijn en besloot de grondwet aan te passen om het volk tegemoet te komen. Opvallend is dat Willem eerder zou hebben gezegd nooit in te stemmen met een liberale grondwet. Een bekende uitspraak van Willem II hierover is dat hij in één nacht van conservatief naar liberaal ging.
|
| 18 | 1859 | - 1859: Darwin: The Origin of Species
De Engelse bioloog Charles Darwin deed op 24 november 1859 zijn beroemde evolutietheorie uit de doeken in zijn boek On The Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life.
|
| 19 | 1869 | - 1869: Opening Suezkanaal In Egypte
Opening Suezkanaal In Egypte. Doordat schepen nu door het 193 kilometerlange kanaal kunnen varen, zijn ze niet meer gedwongen om om Afrika heen te varen om de Indische Oceaan vanaf de Atlantische Oceaan te bereiken.
- 1869: Geboorte Mahatma Gandhi
Geboorte Mahatma Gandhi
|
| 20 | 1883 | - 4 okt 1883: Oriënt-Express wordt officieel in gebruik genomen
De Oriënt-Express wordt officieel in gebruik genomen. De Oriënt-Express is de eerste grote Europese luxe langeafstandstrein. Met de trein komt de droom van de Belgische ingenieur Georges Nagelmackers uit om internationaal treinreizen in Europa mogelijk te maken. Nagelmackers was lang bezig geweest om met zijn Compagnie Internationale des Wagons-Lits (CIWL) de luxe trein te realiseren. De Oriënt-Express wordt bestempeld als een hotel op wielen, met slaaprijtuigen en een restauratiewagen. De trein vertrekt om 19:30 uur uit Parijs voor de officiële inwijding, 76 uur later zal de Oriënt-Express aankomen in Boekarest. De gewenste bestemming Istanbul is over land nog niet mogelijk, men wordt geacht om in Boekarest de veerboot te nemen naar Bulgarije en dan op een tweede trein naar Istanbul te stappen.
|
| 21 | 1895 | - 1895: 1e film
De Franse broers Auguste en Louis Lumière verzorgen in Parijs de eerste betaalde publieke vertoning van een film.
|
| 22 | 1913 | - 1913: Panamakanaal geopend
Het Panamakanaal werd geopend nadat de Fransen in 1881 aan de bouw waren begonnen. Het 81 kilometer lange kanaal verbindt de Atlantische Oceaan met de Grote Oceaan. Voordat het kanaal werd geopend, moesten schepen om Zuid-Amerika heen varen. Deze route bespaart transportschepen veel tijd en geld.
|
| 23 | 1914 | - 28 jul 1914—11 nov 1918: 1e wereldoorlog
De Eerste Wereldoorlog, ook de Wereldoorlog of de Grote Oorlog genoemd, was een wereldoorlog die in Europa begon op 28 juli 1914 en tot 11 november 1918 duurde.
|
| 24 | 1915 | - 1915: eerste transcontinentale telefoongesprek
Alexander Graham Bell voerde op 25 januari 1915 het eerste officiële transcontinentale telefoongesprek in de geschiedenis. Bell sprak vanuit New York zijn assistent Watson, die in San Francisco zat, de woorden \"Mr Watson, kom hier, ik heb u nodig\" toe. Watson antwoordde: \"Dat wil ik wel, maar dat gaat mij zeker vijf dagen duren.\" Onder meer president Woodrow Wilson en de burgemeester van de twee steden woonden het evenement bij. De aanleg van de 7.640 kilometer lange tefoonlijn die werd gebruikt voor het gesprek startte in 1885 in New York en werd in de zomer van 1914 voltooid.
|
| 25 | 1919 | - 1919: eerste publieke Nederlandse radio-uitzending
Vanuit een studio in Den Haag verzorgde Hanso Idzerda op 6 november 1919 de eerste publieke Nederlandse radio-uitzending.
|
| 26 | 1923 | - 1923: graf Toetanchamon geopened
De Britse egyptoloog en archeoloog Howard Carter opent het graf van Toetanchamon in het Dal der Koningen, waar hij tien jaar naar heeft gezocht. De tombe is in de loop der eeuwen nog niet leeggeroofd door grafschenders: Carter en zijn team vinden maar liefst vijfduizend objecten, waaronder het dodenmasker van de jonge farao.
|
| 27 | 1928 | - 1928: Mickey Mouse maakt zijn debuut
Mickey Mouse maakt zijn debuut in een tekenfilm.
|
| 28 | 1932 | - 1932: IJsselmeer
De Zuiderzee wordt officieel gewijzigd in IJsselmeer met de voltooiing van de Afsluitdijk.
|
| 29 | 1933 | - 1933: King Kong
De film King Kong gaat in New York in première.
- 1933: Afsluitdijk
Opening afsluitdijk
|
| 30 | 1934 | - 1934: Donald Duck
Donald Duck is voor het eerst te zien in de tekenfilm The Wise Little Hen.
|
| 31 | 1939 | - 1939—1945: 2e wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog was de samensmelting van een aantal aanvankelijk afzonderlijke militaire conflicten die van 1939 tot 1945 op wereldschaal werden uitgevochten tussen twee allianties: de asmogendheden en de geallieerden.
|
| 32 | 1944 | - 6 jun 1944: D-day
Geallieerde invasie van Normandië tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op deze datum in 1944 landen vooral Amerikaanse, Britse en Canadese troepen op de Franse kust voor een grootschalige aanval op het door Duitsland bezette gebied.
|
| 33 | 1947 | - 1947: 1e transistor
John Bardeen, Walter Brattain en William Shockley krijgen bij Bell Labs de eerste transistor ooit aan de praat. Dat was het startschot voor een technische omwenteling die zijn weerga niet kent.
|
| 34 | 1951 | - 2 okt 1951: 1e NL TV uitzending
Om 20.15 uur gaat de allereerste officiële Nederlandse televisie-uitzending van start
|
| 35 | 1953 | - 1953: Watersnoodramp
In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 veroorzaakte een combinatie van stormvloed en springtij dijkdoorbraken in Zeeland, Zuid-Holland en het westen van Noord-Brabant. Zo’n 200.000 hectare land kwam onder water te staan. Er vielen 1.836 doden, honderdduizend mensen raakten dakloos en tienduizenden stuks vee verdronken.
|
| 36 | 1957 | - 1957: lancering Spoetnik 2
De eerste ruimtevlucht waarin een levend wezen, de hond Laika, een baan om de aarde volbrengt.
|
| 37 | 1968 | - 1968: Start Fabeltjeskrant
Start Fabeltjeskrant
- 1 jan 1968: 1e kleuren TV uitzending in Nederland
De kleurentelevisie werd in Nederland geïntroduceerd op 21 september 1967. De eerste uitzendingen in kleur werden uitgezonden vanaf de electronicabeurs Firato. Er werd echter niet direct in kleur baar de Nederlandse huiskamer uitgezonden.
|
| 38 | 1989 | - 1989: Val Berlijnse muur
Op negen november 1989 kwam na 28 jaar een einde aan de scheiding tussen Oost- en West Berlijn. Nadat een van de hoogste DDR leiders in een persconferentie had aangekondigd dat er vrij verkeer tussen Oost- en West Berlijn plaats mocht vinden, trokken duizenden Oost-Berlijners naar de grensovergangen. Hoewel de nieuwe reisbepalingen officieel nog niet golden, gooiden verwarde grenswachters op eigen initiatief de poorten in de muur open. De Berlijnse Muur was open
|
- vóór 1681